نگهداری برنج در خانه + 6 روش صحیح عملی

برنج به عنوان ماده غذایی کم نظیر دارای مواد مغذی متراکم و همه کاره است و به دلیل ماندگاری قابل توجهی که دارد، می‌توان آن را برای نگهداری طولانی مدت مواد غذایی ذخیره کرد. روش های مختلفی برای نگهداری برنج وجود دارد از جمله استفاده از سطل، کیسه های مایلار، جاذب های اکسیژن، استفاده از شیشه، منجمد کردن و استفاده از کیسه های نخی. در صورت عدم نگهداری صحیح ممکن است حشره‌ها در آن تکثیر شوند و آن را از حالت قابل مصرف خارج کنند. به دلیل اهمیت این موضوع تصمیم داریم تا در این عنوان به طور کامل در مورد روش‌های نگهداری از این ماده غذایی صحبت کنیم.

🔔 از بین انواع برنج‌ها، نوع قهوه‌ای ماندگاری کوتاه‌تری دارد. با این حال، هنوز هم برای مدت زمان مناسبی دوام می‌آورد. برنج قهو‌ه‌ای در حالت عادی تا شش ماه ماندگاری دارد اما در حالت منجمد تا یک سال قابل مصرف خواهد بود.

نگهداری برنج در خانه

اگر قصد دارید این ماده غذایی را برای طولانی مدت ذخیره کنید، چند روش وجود دارد که می‌توانید از آن‌ها کمک بگیرید. انتخاب هر یک از این روش‌ها به میزان فضا، مقدار برنج موجود و بودجه شما بستگی دارد. بهترین روش های نگهداری برنج خام عبارتند از:

استفاده از سطل

نگهداری برنج درسطل پلاستیکی یا سطل پنج گالنی یک راه مقرون به صرفه برای نگهداری طولانی مدت است. مطمئن شوید که یک سطل مناسب برای مواد غذایی تهیه می‌کنید. برخی از ظروف ممکن است رنگ‌های ناایمن یا مواد شیمیایی را به ماده غذایی انتقال دهند.

کیسه‌های مایلار

کیسه‌های مایلار به عنوان یک مانع اضافی در برابر رطوبت عمل می‌کنند. رطوبت واقعا بزرگ‌ترین دشمن نگهداری طولانی مدت برنج است. بنابراین، اگر به دنبال اطمینان از حفظ کیفیت ماده غذایی خود هستید، کیسه‌های مایلار گزینه‌های مناسبی خواهند بود.

جاذب‌های اکسیژن

استفاده از آن‌ها بسیار مهم است زیرا طراوت برنج شما را تضمین می‌کند. برای نگهداری مطمئن برنج خود در یک سطل، به سادگی کیسه مایلار را داخل سطل قرار دهید، برنج و جاذب اکسیژن را اضافه کنید، کیسه مایلار را ببندید و درب سطل را بگذارید.

استفاده از شیشه

شیشه به طور طبیعی ضد آب و هوا است و ورود آفات به آن غیرممکن است. توجه داشته باشید که شیشه شکستنی است، بنابراین این راه حل ممکن است روش مناسبی برای نگهداری مقادیر زیاد نباشد.

منجمد کردن

نگهداری برنج خام در فریزر می‌تواند عمر آن را به طور قابل توجهی افزایش دهد. برای این کار به سادگی برنج نپخته خود را در کیسه‌های فریزر بریزید، هوا را خارج کنید و کیسه برنج را در یخچال قرار دهید. با این وجود، این کار برای مقادیر زیاد تقریبا غیرممکن به نظر می‌رسد.

استفاده از کیسه‌های نخی

یکی از روش‌های مرسوم نگهداری برنج که از گذشته مورد توجه بوده است، استفاده از کیسه‌های نخی است که رطوبت را جذب می‌کند. با این حال به عنوان یک نکته نگهداری، اگر می‌خواهید برنج را در کیسه نخی بریزید، قبل از گذاشتن برنج در کیسه آن را اتو کنید. این کار باعث از بین بردن آلودگی و رطوبت احتمالی کیسه می‌شود. اگر آن را روی زمین قرار می‌دهید، بهتر است در زیر آن روزنامه یا کارتن بگذارید.

برنج در بین تمام مواد غذایی به خاطر ماندگاری طولانی مدتش معروف است. اما شاید تا به حال نشنیده باشید که بسته به نوع برنج و شرایط نگهداری، می‌توان آن را تا سه دهه نگهداری کرد. برنج سفید، مانند باسماتی، یاس و برنج‌های ایرانی که در اغلب خانه‌ها مصرف می‌شود، اگر در بسته بندی اصلی خود باقی بماند، می‌تواند به مدت چهار تا پنج سال نگهداری شود. در عین حال اگر برنج سفید در ظروف محکم مانند کیسه‌‌های مایلار یا شیشه‌‌های میسون نگهداری شود، می‌‌تواند تا 30 سال دوام بیاورد.

شرایط نگهداری برنج

اگر تمایل دارید برنج را به مدت طولانی و دور از آفات ذخیره کنید، چندین شرط وجود دارد که باید آن‌ها را رعایت کنید. در زیر برخی از مهمترین شرایطی که باید در زمان نگهداری از این ماده در نظر داشته باشید را با هم بررسی می‌کنیم.

دما

در مورد نحوه نگهداری طولانی مدت برنج، حفظ دمای ثابت بسیار مهم است. در حالت ایده آل، شما باید برنج خود را در مکانی خشک و خنک و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری کنید. همچنین فضای مورد نظر باید دمای ثابتی داشته باشد، مانند یک انبار، زیرزمین یا انباری خلوت که شرایط دمایی خشک و خنک دارد. دمای نگهداری بهینه برای برنج بین 8 تا 38 درجه سانتیگراد است، اما حفظ دمای نگهداری آن بسیار مهم است.

حشره برنج

بزرگ‌ترین و غیرمنتظره‌ترین چیزی که هنگام یادگیری نحوه نگهداری طولانی ‌مدت برنج باید مراقب آن باشید، حشرات برنج است. حشرات برنج که به نام سرخرطومی نیز شناخته می‌‌شوند، حشرات کوچکی هستند که در هوای گرم در برنج تولید می‌شوند. شپشک‌های برنج به قدری کوچک هستند که دیدن آن‌ها با چشم غیر مسلح دشوار است. حتی زمانی که محصول را از فروشگاه یا بازار می‌‌خرید، این حشرات اغلب روی برنج وجود دارند. جالب است بدانید که این حشرات به هیچ عنوان مضر یا سمی نیستند و حتی در برخی منابع در مورد خواص آن‌ها صحبت شده است. با این حال هیچکس تمایلی به وجود این حشرات در برنج خود ندارد. اگر برنج را قبل از ذخیره بررسی نکنید، در نهایت حشرات تخم می‌گذارند، از تخم بیرون می‌آیند و تخم‌های بیشتری می‌گذارند و رفته رفته تا جایی تکثیر می‌شوند که برنج از حالت خوراکی خارج می‌شود و باید دور ریخته شود.

اکسیژن

سومین مورد مهم در نگهداری از برنج، اکسیژن است. قرار گرفتن در معرض اکسیژن، به برنج شما آسیب می‌رساند و زمان نگهداری آن را کاهش می‌دهد. به همین دلیل، بهتر است آن را در ظروف در بسته نگهداری کنید. هنگام نگهداری برنج در دما‌های گرم‌تر، استفاده از جاذب‌های اکسیژن برای تولید مواد غذایی با ماندگاری طولانی بسیار حیاتی است. ترکیب دمای سرد (زیر 40) و جاذب اکسیژن در ظروف دربسته موثرترین راه برای ماندگاری این ماده غذایی تا 30 سال است و همچنان ارزش غذایی و طعم آن را حفظ می‌کند.

🔔 مهمترین عاملی که باید در نظر داشته باشید، عدم وجود رطوبت در فضای نگهداری برنج است. رطوبت باعث کپک زدن و پوسیدگی این ماده غذایی می‌شود که این به معنای غیرقابل مصرف شدن برنج شماست.

از بین بردن رطوبت

همانطور که اشاره کردیم، رطوبت مهمترین عامل تهدید کننده کیفیت مواد غذایی است و به همین دلیل است که انسان‌ها از گذشته برای نگهداری مواد غذایی آن‌ها خشک می‌کردند. برای از بین بردن رطوبت برنج روش‌های سنتی مختلفی پیشنهاد می‌شود که می‌تواند به ما در نگهداری بهتر کمک کند. در زیر برخی از مهمترین این روش‌ها را معرفی می‌کنیم.

استفاده از سیر

یکی از راهکار‌های مناسب برای جذب رطوبت، استفاده از سیر است. سیر به دلیل خاصیت گرم و خشک خود می‌تواند علاوه بر جذب رطوبت، از ورود آفات و شپشک جلوگیری کند. اما باید توجه داشته باشید که به دلیل جذب بو، ممکن است بعد از مدتی بوی سیر به برنج سرایت کند.

استفاده ازفلفل

فلفل نیز درست مانند سیر به دلیل خواص گرم و خشک خود، می‌تواند به جذب رطوبت کمک کند. بر خلاف سیر، فلفل بوی برنج را تغییر نمی‌دهد و می‌توانید به راحتی از آن در کیسه یا سطل نگهداری استفاده کنید.

استفاده ازآهن

از آنجایی که آهن با قرار گیری در معرض رطوبت، اکسید می‌شود، می‌تواند به عنوان یک راهکار مناسب برای جذب رطوبت مورد استفاده قرار گیرد. به این منظور می‌توانید از یک میخ یا یک تکه میلگرد در فضای ذخیره سازی خود استفاده کنید.

استفاده از پوست گردو

جالب است بدانید که پوست گردو به عنوان یک جاذب رطوبت قوی مورد استفاده قرار می‌گیرد. پس از این به بعد پوست گردو را دور نریزید، آن را داخل کیسه یا سطل قرار دهید تا رطوبت برنج گرفته شود. زنجبیل، زردچوبه، نعناع، می‌خک و… از گیا‌هانی هستند که در طب سنتی ایران خاصیت گرم و خشک دارند و برای جذب رطوبت استفاده می‌شود. در قسمت‌های جنوبی ایران از برگ‌های چریش برای جذب بخار آب استفاده می‌شود.

استفاده از نمک

نمک از گذشته تا به امروز به عنوان یک جاذب رطوبت شناخته می‌شود که از فساد مواد غذایی جلوگیری می‌کند. علاوه بر این استفاده از نمک در برنج می‌تواند به کاهش شپشک و کرم‌ها کمک کند. در حقیقت این ماده می‌تواند جلوی تکثیر آن‌ها را بگیرد و به عنوان یک نگهدارنده طبیعی به خوبی عمل می‌کند.

استفاده از گوگرد و چوب کبریت

وجود گوگرد در انبار‌های قدیمی با جذب رطوبت، طول عمر مواد غذایی را افزایش می‌داد. به این منظور برخی از افراد از یک جعبه کبریت برای جلوگیری از فساد و رشد شپشک‌ها در برنج خود استفاده می‌کنند.

🔔 رطوبت و نور خورشید دو شرایطی هستند که می‌توانند تا حد زیادی طول عمر برنج ایرانی را تحت تاثیر قرار دهند. سنتز نشاسته در اثر برخورد مستقیم نور خورشید صورت می‌گیرد و هر چه نشاسته برنج بیشتر باشد، احتمال چسبندگی آن بیشتر می‌شود. برنج‌های ایرانی نسبت به اغلب نمونه‌های خارجی نشاسته کمتری دارد و در دسته نشاسته متوسط قرار می‌گیرد. اگر ایم محصول در معرض نور خورشید قرار گیرد، نشاسته آن بیشتر شده و در زمان پخت حالت چسبندگی پیدا می‌کند که این موضوع با ذائقه مردم ایران سازگار نیست.

🔔 با توجه به این مسئله بهتر است برنج ایرانی را به دور از نور خورشید قرار دهید. همچنین اگر آن را در مکانی مرطوب قرار دهید که کاملاً خشک نشده باشد، محل مناسبی برای رشد قارچ‌ها و حشرات خواهد بود. بنابراین باید نکات عنوان شده را برای نگهداری بهتر، مدنظر قرار دهید.

اهمیت نگهداری از برنج

تا به اینجا در مورد روش نگهداری برنج صحبت کردیم، اما ممکن است این سوال مطرح شود که چرا یادگیری روش‌های نگهداری از این ماده غذایی تا این اندازه مهم است. در این قسمت دلایلی را عنوان می‌کنیم که نشان دهنده اهمیت حفظ و نگهداری از برنج است.

• برنج غذای اصلی بسیاری از جمعیت ایران را تشکیل می‌دهد.
• بسیار مقرون به صرفه است، به خصوص زمانی که آن را به صورت عمده خریداری می‌کنید.
• زمانی که برنج به درستی نگهداری شود، تاریخ انقضای تقریبا نامشخصی دارد.
• برنج سرشار از کالری و بسیار سیر کننده است.
• فواید بسیاری برای سلامتی دارد، از جمله حفظ وزن، افزایش انرژی طبیعی، تقویت سیستم ایمنی بدن و حاوی آهن، پروتئین و کربوهیدرات است.
• هضم و فرآوری آن بسیار آسان است.
• به کنترل قند خون کمک می‌کند و همچنین برای قلب شما مفید است.

با این حال، مهم است که وقتی برنج را از انبار خارج می‌کنید، آن را از نظر کپک، اکسیداسیون و سایر مشکلات بررسی کنید. همچنین باید برای طبخ و آماده سازی مناسب آن وقت بگذارید.

با وجود این که برنج ماندگاری طولانی دارد، با این حال خراب یا منقضی می‌شود. بسته اصلی باید دارای تاریخ انقضا باشد که به شما کمک می‌کند از قبل در مورد مصرف آن برنامه ریزی کنید. با این حال، می‌‌توانید برنج را در ظروف یا سطل‌‌هایی با درب‌‌های دربسته و جاذب اکسیژن و در مکانی خشک و خنک نگهداری کنید که به شما کمک می‌‌کند ماندگاری آن را فراتر از بسته‌بندی تعیین‌شده بر اساس تاریخ افزایش دهید.

🔔 می‌توانید با بررسی بسته‌بندی برنج برای کشف هر گونه نشانه‌ای از فساد مانند لکه‌‌های رطوبت در بیرون بسته‌بندی، رشد کپک، تغییر رنگ، بوی کهنه یا گندیدگی یا حشرات متوجه شوید که برنج فاسد یا خراب شده است. این موارد در قیمت برنج بسیار تاثیر گذار است؛ پس با حوصله بررسی کنید.

نتیجه گیری

همانطور که مطالعه کردید، برنج به عنوان یک ماده غذایی مفید قرن‌هاست که توسط انسان کشت و مصرف می‌شود. مواد مغذی موجود در دانه‌های برنج بسیار فراوان است و تقریباً تمام مواد مغذی مورد نیاز بدن مانند پروتئین، فیبر و نشاسته را در خود جای می‌دهد. با توجه به این که برنج یکی از غذا‌های اصلی مردم کشور ما محسوب می‌شود، بسیاری از افراد مصرف سالانه خود را در فصل برداشت تهیه نموده و از آن برای مدت زمان زیاد نگهداری می‌کنند و روش های مختلفی برای نگهداری طولانی مدت برنج وجود دارد. با این حال، سرمایه گذاری در کیسه‌های مایلار با جاذب اکسیژن بهترین گزینه است. استفاده از کیسه‌‌های مایلار خطرات بالقو‌های کمی دارد و همچنین طولانی‌ترین طول عمر را برای برنج‌‌های ذخیره‌ شده به همراه خواهد داشت. بیشتر انواع برنج نپخته ماندگاری نامحدودی دارند. چالش اصلی در مورد روش نگهداری برنج این است که آن را عاری از گرد و غبار، حشرات و رطوبت نگه دارید.

🔔 اگر سوالی در مورد نگهداری برنج داشتید می توانید در قسمت نظرات بپرسید.

سوالات متداول

چطور برنج را برای طولانی مدت نگهداری کنیم؟

برای این کار روش های مختلفی از جمله استفاده از سطل پلاستیکی، کیسه های مایلار، ظروف شیشه ای، جاذب های اکسیژن و… وجود دارد.

برنج را چه مدت می توان نگهداری کرد؟

برنج معمولا 3 تا 5 سال سالم می ماند و فاسد نمی شود اگر به درستی نگه داری شود.